Een gewaarschuwd mens telt voor twee. En dus zeggen NAVO-diplomaten "op alles" voorbereid te zijn bij het eerste bezoek van de Amerikaanse minister Marc Rubio van Buitenlandse Zaken vandaag en morgen aan het hoofdkwartier in Brussel. Onderwerpen op de agenda: voorbereiden van de NAVO-top eind juni in Den Haag en de oorlog in Oekraïne. Maar misschien wel het belangrijkste thema staat niet op de formele agenda: de toekomst van de relatie tussen de Amerikanen en de andere bondgenoten. Zeven weken geleden waren uitspraken van Rubio's collega Hegseth de aanleiding voor het begin van een vertrouwensbreuk tussen de Verenigde Staten en de niet-Amerikaanse leden van de militaire alliantie.

Spanning binnen NAVO

Hegseths boodschap dat de Europese NAVO-leden en Canada veel meer voor hun eigen verdediging moeten gaan betalen, wordt door iedereen beaamd. Het was vooral de manier waarop de minister zijn collega's de les las die de bondgenoten schokte. De minister van Defensie stelde plompverloren dat Oekraïne geen NAVO-lid kon worden, terwijl de alliantie het land vorige zomer nog beloofde dat het op een "onomkeerbaar" pad naar lidmaatschap zit. Ook bleek dat president Trump zonder enig overleg met de bondgenoten met de Russische president Poetin had gebeld. Inmiddels lijken de diplomaten allemaal een spoedcursus 'omgaan met Trump' te hebben gevolgd. Want er klinken opvallend veel positieve en geruststellende woorden over het bezoek van Marco Rubio, hoewel in de wandelgangen niet ontkend wordt dat er "veel spanning" binnen de NAVO is.

Zorgen over intenties VS

Voor die spanning is alle aanleiding. De afgelopen weken ontstond twijfel over de Amerikaanse betrokkenheid bij de alliantie. President Trump herhaalt keer op keer dat hij Groenland wil "hebben", het autonome stuk van NAVO-lid Denemarken. De Groenlanders en de Denen verzetten zich daar fel tegen. "De toon van de boodschap waarderen we niet", zei de Deense minister van Buitenlandse Zaken Rasmussen deze week op X. "Zo praat je niet tegen trouwe bondgenoten." De Financial Times meldt dat Rubio in de marge van de top ook een aparte afspraak heeft met Rasmussen om het over Groenland te hebben. Trumps uitlatingen roepen de vraag op wat artikel 5 nog waard is, het fundament onder de militaire alliantie dat bepaalt dat landen elkaar te hulp schieten als een van hen wordt aangevallen. Mark Rutte, secretaris-generaal van de NAVO herhaalt keer op keer dat dit artikel volledig overeind staat. Maar dat de toewijding van de Verenigde Staten zo wordt benadrukt, laat zien dat er wel degelijk zorgen bestaan over de Amerikaanse intenties.

Militairen terugtrekken

Afgelopen weken meldden verschillende media dat de sterkste bondgenoot zou overwegen de NAVO-commandant, traditioneel een Amerikaan, te vervangen door een Europeaan. Dat zou "dramatische" gevolgen hebben, zeggen diplomaten, die erop wijzen dat zij "geen enkele aanwijzing" hebben dat zoiets "snel" staat te gebeuren. Ook duiken berichten op dat de Verenigde Staten na dit jaar willen stoppen met het meedoen aan NAVO-oefeningen. En dan is er nog de mogelijkheid dat de Amerikanen een deel van hun 100.000 militairen die gelegerd zijn in Europa terug gaan trekken. "Het ligt in de lijn der verwachting dat dit binnen een jaar gebeurt", zeggen betrokkenen. "Daar moeten we niet paniekerig over doen." Ze kunnen alleen maar hopen dat de aankondiging van de terugtrekking georganiseerd verloopt "en niet via een bericht op X waarin aangekondigd wordt dat een divisie verdwijnt". (NOS)