INGEZONDEN - De voorzitter van de VHP baseert zijn propagandaverhalen op de volgende vaste componenten: er was een crisis in 2020, de VHP heeft die crisis opgelost, er is economische groei, er is stabiliteit, en verder AOV-verhoging, et cetera, bla bla...

Echter, de waarheid is dat Suriname een bodemloze put is geweest sinds het einde van de 19e eeuw. Sinds ongeveer 1900, sinds het einde van de plantagelandbouw, verkeerde de Surinaamse economie in zwaar weer. Wij importeren meer dan wij exporteren, en dat is tot op de dag van vandaag zo, met als gevolg een negatieve lopende rekening van de betalingsbalans. De negatieve lopende rekening komt tot uitdrukking in de onstabiele wisselkoers. Verder was er altijd een begrotingstekort, dat tot 1975 werd aangevuld door de koloniale overheid. Na 1975 kwamen de gelden van het ontwikkelingsverdrag ter beschikking. In sommige perioden is de wisselkoers redelijk stabiel dankzij een toename van Amerikaanse dollars in omloop, vooral door de informele sector. Echter, dat zijn uitzonderingen. Daarom blijft de wisselkoers stijgen en neemt de koopkracht af. Sinds het jaar 2000 is er geen beleid geweest om de deviezenverdiencapaciteit op te voeren, ondanks de aanwezigheid van meer dan 3,2 miljard aan deviezen in de periode 2000-2010.

De gemeenschap moet zich ervan bewust zijn dat Suriname vanaf de jaren 60 van de vorige eeuw tot het jaar 2000 circa 375 miljoen USD per jaar verdiende, voornamelijk door de export van aluinaarde en rijst. De staat stelde deviezen beschikbaar voor alle importen. Sinds 2000 betaalt de particuliere sector alle importen zelf. Hierdoor houdt de staat meer deviezen over. Bovendien verdient de staat de afgelopen tien jaar circa 600 miljoen USD per jaar dankzij de goudexporten.

Er waren grote schulden, met name die van Oppenheimer en schulden aan China. De grootste schulden waren die van Oppenheimer, wat de schuld is van het Nieuw Front zelf, dat de corruptie bij Staatsolie heeft toegestaan. Schulden zijn geen reden om naar het IMF te gaan. De huidige regering heeft geluisterd naar quasi- en nepdeskundigen en is naar het IMF gestapt, met desastreuze gevolgen voor de sociale zekerheid van 70% van de bevolking.

Suriname ontving voldoende deviezen, dus er was geen liquiditeitscrisis, tenzij men natuurlijk een verkwistend beleid voert. De interventie door het IMF heeft niets opgelost. De wisselkoers blijft stijgen, er is geen begrotingsevenwicht en er is ook geen monetair evenwicht. Kortom, we zitten nog steeds met de gebakken peren. Het is normaal dat schulden worden geherstructureerd, en gelukkig is dat ook gebeurd. De oude politiek kan de sociaaleconomische problemen niet oplossen.

Het grootste sociaaleconomische probleem van Suriname

Het grootste sociaaleconomische probleem van Suriname is de negatieve lopende rekening, die een constante druk uitoefent op de wisselkoers. Aangezien Suriname een klein land is, moet het de meeste goederen en diensten importeren die nodig zijn voor een samenleving met een redelijke welvaart. De wisselkoers beïnvloedt daardoor nadrukkelijk de koopkracht. Beheersing van de wisselkoers is dus geboden. Dat kan alleen door de nationaal beheersbare exportsector voldoende deviezen te laten verdienen, zodat de lopende rekening neutraler wordt.

Daarnaast is de verborgen werkloosheid, met name in de publieke sector, groot. Op een beroepsgeschikte bevolking van 397.000 in 2025 is er een beroepsbevolking van 201.000, waarvan 64.000 ambtenaren. Van deze laatste zijn er 44.000 ambtenaren te veel. De formele werkgelegenheid in 2025 bedraagt 115.000. Het verschil tussen de beroepsbevolking en de formele werkgelegenheid bedraagt 201.000 minus 115.000, oftewel 86.000. Dit is de onvrijwillige werkloosheid dan wel de informele sector. De informele sector en de onvrijwillige werkloosheid zijn echter groter, namelijk 86.000 plus de verborgen werkloosheid bij de overheid (44.000) plus 10.000 verborgen werkloosheid in de parastatale sector, in totaal 140.000.

Er is veel verborgen werkloosheid in de parastatale sector, met name bij bedrijven als Telesur, Energiebedrijven Suriname (EBS), de SLM, de SWM en Staatsolie. De publieke sector is een bodemloze put. De productiviteit is laag en de meeste van deze bedrijven zijn monopolies die hun inefficiëntie afwentelen op de rest van de economie. Dit grote leger van onvrijwillig werklozen is de voedingsbodem voor criminaliteit, sociale ellende en geringe economische ontwikkeling. Er is een tekort aan arbeiders, dienstmeiden, tuinlieden en andersoortig lager personeel, omdat de meesten vastzitten in het ambtenarenapparaat. Dit verdringt productieve werkgelegenheid.

DNL is van mening dat vanwege sociaal-maatschappelijke overwegingen de afslanking van het ambtenarenapparaat gepaard moet gaan met de gelijktijdige schepping van nieuwe arbeidsplaatsen in de particuliere sector. Mensen moeten niet gedwongen worden, maar aangemoedigd door betere beloning, enzovoort, om te kiezen voor een betere baan.

De oplossing

Om het tekort op de lopende rekening te neutraliseren, moet de exportsector een flinke boost krijgen. Echter, de exportsector kan niet exporteren als haar concurrentiekracht laag is. Dit komt doordat de cruciale factorkosten, zoals energie, telecommunicatie en technologie, te hoog zijn. Daarnaast schort het aan productiviteit, zowel in arbeid als in kapitaal.

Wat Suriname nodig heeft, is een daadkrachtige regering met kennis van zaken die de economie kan saneren en de exportproductie kan opvoeren. De Nieuwe Leeuw beschikt over de capaciteit om de economie weer op de rails te brengen.

Het verminderen van de werkloosheid kan eenvoudig door bijvoorbeeld de investering van FFF uit Hyderabad in 50.000 hectare oliepalm te faciliteren. Dit zal zorgen voor circa 7.000 tot 8.000 arbeidsplaatsen en de betalingsbalans ondersteunen. Onze spijsolievoorziening zal gegarandeerd zijn, net zoals toen we oliepalmplantages te Victoria en Phedra hadden.

Verder moet de regering investeringen stimuleren die netto deviezen verdienen en veel werkgelegenheid bieden. De Nieuwe Leeuw maakt zich sterk voor gunstige voorwaarden voor exportproductie, onder andere door een verlaging van te hoge factorkosten. We zijn een olieproducerend land met hydro-energie en toch zijn onze energiekosten hoger dan de opportuniteitskosten. Doorlichting en sanering van Staatsolie en EBS zullen met strakke hand worden doorgevoerd. Hetzelfde geldt voor Telesur, SWM en de SLM.

Tot slot, met internationaal concurrerende factorkosten voor energie, water, land en telecommunicatie zal de maakindustrie een gunstige boost krijgen door de vestiging van industrieparken. Daarom zijn wij toegetreden tot de Caricom-markt, om een grotere markt te hebben voor onze producten.

Ir. Dharmvir K. Mungra
Voorzitter De Nieuwe Leeuw