INGEZONDEN - Een nieuw bestuur, miljarden dollars aan olie voor de kust en de kansen die voor Suriname in het verschiet liggen. De aankomende verkiezingen hadden op geen beter moment kunnen komen. Na het overlijden van Desi Bouterse, de man die jarenlang onze leider was, zitten we in een overgangsfase. De naweeën van het beleid van Desi Bouterse zijn nog altijd voelbaar, wat niet meer dan logisch is, aangezien het tijd kost om een beleid dat tientallen jaren is gevoerd naar een volgend niveau te tillen. De horizon biedt op dit moment een prachtig uitzicht, waar niet alleen de oliemiljarden voor een glinstering zorgen. Met de juiste regering wordt Suriname de komende jaren een welvarend land, waarin voor armoede nauwelijks meer plaats is. Wat we nodig hebben? Een sterke en betrouwbare leider.

Het overlijden van Desi Bouterse in december 2024 betekende het definitieve einde van een tijdperk vol militair leiderschap, dat zeker zijn democratische kanten had, maar naast eenheid ook voor verdeeldheid zorgde. Die verdeeldheid was (en is) er niet alleen bij aanhangers van Bouterse of andere politici; werp een blik op het leven in Suriname en je ziet dat het niet eerlijk verdeeld is. Bruisende straten versus armoede, met etnische spanningen die in aanloop naar de verkiezingen alleen maar in kracht zullen toenemen. Deze spanningen zijn goed te begrijpen, omdat iedereen snakt naar een Suriname met een sterke leider.

Het is een feit dat Suriname te maken heeft met etnische tegenstellingen, zoals veel andere landen. Een sterke leider is er voor iedereen, of ze jong of oud zijn, of het Creolen of Maroons zijn en of ze wel of geen aanhanger zijn van de leider. Dit is cruciaal in onze multi-etnische samenleving. Onze toekomstige leider krijgt de mooiste en beste sleutels die we ooit gehad hebben, het is aan hem of haar om met deze sleutels de deuren naar een robuuste, inclusieve democratie te openen, waarin armoede wordt aangepakt en er geen ruimte is voor schandalen.

Duidelijkheid en krachtdadige besluitvorming

Dat er voor miljarden aan olie ligt te wachten om uit de grond gezogen te worden, betekent niet dat de armoede ineens verdwenen is. Voor Surinamers zijn het voorlopig nog onzekere tijden, vanwege de inflatie en in (te) veel gevallen armoede. Iedere inwoner heeft recht op een duidelijke koers van een sterke leider, en niet op de onzekerheid die onontkoombaar is bij coalitiepolitiek. Sterke leiders staan bekend om de snelle besluitvorming. Het is niet eenvoudig om de juiste besluiten te nemen, maar het is essentieel en zelfs een verplichting richting de kiezer, die niet gebaat is bij stroperige democratische processen. Je hoeft maar aan de coronatijd te denken om voorbeelden van traag bestuur te zien.

Onze nieuwe president heeft ministers nodig die niet bang zijn om knopen door te hakken en het beste te doen voor Suriname. In de jaren ’80 heeft Desi Bouterse burgerbestuurders aangesteld voor legitimiteit. Dit is kenmerkend voor junta’s, met alle gevolgen van dien.

De hybride democratie

Een hybride democratie heeft veel negatieve elementen, maar je ziet in steeds meer landen kenmerken van deze democratie terug. Een hybride systeem bevat elementen van autocratie en democratie. Naar hybride regimes is veel onderzoek gedaan. Levitsky en Way hebben in hun onderzoek in 2010 benadrukt dat hybride regimes competitieve verkiezingen hebben, maar machtshebbers instituties manipuleren en daardoor de balans van een hybride democratie te veel naar een autocratie laten leunen. In Suriname scoren we gelukkig hoog op de democracy index, waardoor we minder vatbaar zijn voor de negatieve kenmerken van hybride regimes, met zwakke media en rechterlijke machten, waarin leiders met argusogen worden bekeken.

Milan W. Svolik beschrijft in “The Politics of Authoritarian Rule” hoe autoritaire leiders macht consolideren via patronage. In het systeem van Suriname zou dat kunnen leiden tot een “Papa Doc, Baby Doc-situatie”, zoals in Haïti het geval is. Het risico op dynastieke opvolging is dan groot, wat een vrees is van veel kiezers. Een volledig hybride democratie is dan ook vragen om problemen, een sterke leider (autocratie) die de wensen van Surinamers vooropstelt (democratie) is een betere optie.

Kieswetgeografie en gerrymandering

De oude kieswetgeografie is gelukkig overboord. Dit systeem ondermijnde het principe “one person, one vote”. Districten met een ongelijk aantal inwoners, zoals Paramaribo versus Coronie, maakten stemmen in grotere districten minder waard, een vorm van gerrymandering. De impact hiervan op de verkiezingen kan groot zijn. De etnische spanningen worden versterkt en de inclusieve vertegenwoordiging wordt belemmerd. In het nieuwe kieswetstelsel wordt er wel eerlijk gestemd.

In het Suriname van de toekomst is geen ruimte voor schandalen, zoals corruptie en machtsmisbruik. Via checks en balances moet de nieuwe democratie dit soort schandalen weerstaan. En gebeurt het toch, dan mag het niet onbestraft blijven, anders wordt het vertrouwen ondermijnd. Suriname zit in een overgangsfase, waarin burgers hun leiders kritisch volgen, vooral als ze bij “de gratie Gods” lijken te regeren. Niemand wil een scenario zoals in Haïti, met dynastieke opvolging.

In die zin zijn de oliedollars (10,5 miljard USD) een uitstekende test. Transparantie is vereist. Dit is dé kans om van Suriname een welvarend land te maken. Integere bestuurders die de media halen met hun goede daden in plaats van met schandalen zijn de sleutels naar succes.

Samenvattend: dit heeft Suriname nodig

Leiders die voorspelbaarheid en krachtdadige besluitvorming bieden, zonder in autoritaire valkuilen te belanden. Deze verkiezingen zijn de kans om inclusiviteit te waarborgen. Als schrijver van dit artikel, maar bovenal inwoner van Suriname, pleit ik ervoor dat onze nog te kiezen regering armoede aanpakt met integriteit, in een robuuste democratie die uitnodigend werkt voor investeerders.

Rodney Farilton Noel Bouterse